Herbert Bosch en Gijs Bosman van Lefier leggen in deze video uit waarom de corporatie energiedisplays inzet.

‍

Woningcorporatie Lefier nam als één van de eerste woningcorporaties deel aan het Slimmer met je Energie project. In eerste instantie zette de corporatie de energiedisplays in om huurders inzicht te geven in het energiebesparende effect van de renovatie van hun woning. Toen de energieprijzen stegen en daarmee ook de zorgen om betaalbaarheid van de energierekening, besloot Lefier de displays aan meer huurders aan te bieden. Een jaar later schaalt Lefier verder op. Daarbij volgen collega-corporaties in Groningen het voorbeeld van Lefier.

Hoe heeft Lefier de inzet van energiedisplays tot nu toe aangepakt? En wat zijn de toekomstplannen? We spraken met Herbert Bosch, adviseur strategie & beleid bij Lefier, om meer te weten te komen over de opstart, de lessen en de opschalingsplannen van deze corporatie.

Monitor voor effect van renovatie

Waarom zijn jullie gestart met de inzet van energiedisplays?

"Bij het verduurzamen van woningen vroegen we een huurverhoging. Maar er was twijfel bij de huurders dat dit ook zou leiden tot lagere energiekosten. We waren dus op zoek naar iets om deze twijfel weg te nemen, vooral omdat 70% van de bewoners moet instemmen met een renovatieplan voordat het kan doorgaan.

Op dat moment kwamen Aedes en de Woonbond in beeld als partijen die de energiedisplay onderschreven als een wetenschappelijk onderbouwd bespaarmiddel. Belangrijker nog was dat het ook als monitor kon worden gebruikt om de effecten van renovaties meetbaar en inzichtelijk te maken voor de bewoners, zodat zij zelf konden ervaren dat de renovaties effect hadden op hun energiekosten."

Maakten jullie je ook zorgen dat mensen meer energie zouden gaan gebruiken, juist omdat de woning zuiniger zou worden (de Paradox van Jevons)?

"We hadden toen inderdaad die zorgen, hoewel dat niet de hoofdgedachte van het project was. Het belangrijkste was het wegnemen van de twijfel die er heerste. Daarom kwamen we op het idee om tijdens de bezoeken voor toestemming bij de bewoners ook een display te laten installeren. Zo diende de display ook als een gebaar van goodwill om te laten zien dat we serieus waren in onze bedoeling om energiekosten te verlagen. Daarnaast was de onderbouwde gemiddelde besparing van 5% ook mooi meegenomen."

Voorkeur voor display boven app

Waarom hebben jullie gekozen voor een energiedisplay in plaats van een losstaande app?

"Voor mij en mijn collega's bleek het belangrijkste argument dat een display een opzichzelfstaand apparaat is dat de aandacht trekt. Een app moet je proactief op je mobiel openen. Daarnaast hielp het dat de werking en besparing van een energiedisplay wetenschappelijk onderbouwd zijn via verschillende onderzoeken, waaronder die van het PBL, en dat er ook al ervaring was opgedaan met het gebruik van displays."

Planning versus praktijk

Heeft het project uitgepakt zoals gepland?

"Niet bepaald. Net toen alle plannen rond waren, gooide corona roet in het eten. We konden niet langer de oorspronkelijke 'keukentafelgesprekken' voeren die we gepland hadden voor de renovaties, dus moesten we een andere aanpak bedenken. We besloten om de displays tijdens inloopbijeenkomsten mee te geven in plaats van ze zelf te installeren en uit te leggen. Op dit moment weten we dus niet zeker bij hoeveel mensen de displays daadwerkelijk geïnstalleerd zijn en hoeveel er nog op de plank liggen. Dit was niet de aanpak die we voor ogen hadden.

Toen eind 2021 de hogere energiekosten ook een rol begonnen te spelen, maakten veel mensen zich zorgen over hun energierekening. Hierover belden ze met Lefier. We hebben deze huurders als eerste de mogelijkheid geboden om een energiedisplay aan te vragen. Daarna konden huishoudens met energielabel G, F, E, D of C ook aanspraak maken op een display. Waarbij we begonnen met de slechtste labels. Hiervoor hebben we brieven verstuurd waarop bewoners konden reageren om een display te ontvangen."

Hoe was de respons op de brieven die jullie verstuurd hadden?

"De eerste aanvraag was relatief succesvol: ongeveer de helft van de geadresseerden reageerde op de brief. Bij deze eerste mailing zaten echter ook de bewoners die al eerder zelf contact met ons hadden opgenomen. Bij de bewoners met een woning met een matig tot slecht energielabel lag dit percentage lager, rond de twintig procent voor de gehele groep. Tot onze verrassing waren er niet meer aanvragen van bewoners met een G-label dan van bewoners met een C-label."

Uit de ervaring blijkt dat een respons van twintig procent relatief hoog is voor het versturen van brieven voor dit doel. Was er iets unieks aan jullie mailing?

"Voor zover ik weet, was er niets bijzonders aan de mailing. We hebben destijds ook de huurdersorganisaties op de hoogte gesteld van de display en een training gegeven, dus dat kan wel hebben bijgedragen aan de respons. Als bewoners op de brief reageerden, kwam er vervolgens een wijkbeheerder langs die ook een energiecoachtraining had gevolgd en de display kon installeren.”

Wat waren de grootste obstakels, afgezien van corona?

"Aan het begin van het project waren er problemen met de levertijden, maar die zijn inmiddels verholpen en er is voldoende voorraad bij de leverancier. Het grootste knelpunt op dit moment is de beschikbaarheid van collega's. Het kost extra tijd voor de wijkbeheerder om apart bij bewoners langs te gaan om een energiedisplay uit te leggen en te installeren.

Een ander probleem dat we zijn tegengekomen, is dat bewoners een display aanvragen, maar op het moment van de installatieafspraak niet thuis zijn. Dan moet er een nieuwe afspraak worden gemaakt en moet de wijkbeheerder nog een keer langskomen, wat extra werk met zich meebrengt. We proberen dit te ondervangen door zo'n bezoek te combineren met een ander natuurlijk contactmoment waarbij de afspraak toch al plaatsvindt.

Om de capaciteit aan te vullen, hebben we ook tijdelijk twee extra medewerkers aangenomen met als voornaamste taak het afhandelen van aanvragen voor energiedisplays en het installeren ervan."

Samenwerking GeWOON Groen

Wat heeft ervoor gezorgd dat andere woningcorporaties de energiedisplay ook zijn gaan gebruiken?

"Als Lefier maken wij deel uit van het duurzaamheidsverband GeWOON Groen, samen met vier omliggende woningcorporaties. Hierin delen we aanpakken en stellen we gezamenlijke afspraken vast over onze duurzaamheidsambities. Een van de pijlers hiervan is bewustwording van energieverbruik, waarbinnen wij de display hebben aanbevolen als een effectief middel. De andere woningcorporaties hebben op hun beurt gekeken hoe zij ook een display kunnen gebruiken voor hun huurders.

Ze nemen echter niet klakkeloos onze werkwijze over, maar kijken goed binnen welke van hun eigen processen ze de display willen inzetten en hoe ze dat willen doen."

Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?

"We hebben op dit moment ongeveer 650 energiedisplays geplaatst en er staan nog 380 installaties in de wachtrij die we eerst moeten afronden. Binnen het samenwerkingsverband streven we ernaar om bij 2500 adressen in Groningen een display te installeren. UPDATE mei 2025, Lefier zelf heeft inmiddels bijna 1800 displays geplaatst.

We blijven alert om te kijken of de energiedisplay ook een meerwaarde kan bieden bij andere processen.

‍