Woningcorporatie Lefier nam als één van de eerste woningcorporaties deel aan het Slimmer met je Energie project. In eerste instantie werden de energiedisplays ingezet om voor huurders inzichtelijk te maken wat het energiebesparende effect was van woningrenovaties. Toen de energieprijzen en daarmee ook de zorgen van veel huurders stegen, besloot de woningcorporatie om de energiedisplays aan nog meer huurders aan te bieden. En met succes. Nu, een jaar later, schaalt Lefier verder op. Ook omliggende woningcorporaties volgen. Hoe heeft Lefier de inzet van energiedisplays tot nu toe aangepakt en wat zijn de toekomstplannen? We spraken met Herbert Bosch, Adviseur strategie & beleid bij Lefier, om meer te weten te komen over de opstart, de lessen en de opschalingsplannen van de woningcorporatie.

Vertel eens hoe het begon, waarom en hoe zijn jullie gestart met de inzet van energiedisplays?

"Bij het verduurzamen van woningen vroegen we hiervoor een huurverhoging, maar er was twijfel bij de huurders dat dit ook zou leiden tot lagere energiekosten. We waren dus op zoek naar iets om deze twijfel weg te nemen, vooral omdat 70% van de bewoners moest instemmen met een renovatieplan voordat het kon doorgaan.

Op dat moment kwamen Aedes en de Woonbond in beeld als partijen die de energiedisplay onderschreven als een wetenschappelijk onderbouwd bespaarmiddel. Belangrijker nog was dat het ook als monitor kon worden gebruikt om de effecten van renovaties meetbaar en inzichtelijk te maken voor de bewoners, zodat zij zelf konden ervaren dat de renovaties effect hadden op hun energiekosten."

Maakten jullie je ook zorgen dat mensen meer energie zouden gaan gebruiken, juist omdat de woning zuiniger zou worden (de zogenoemde ‘Jevon’s paradox’)?

"We hadden toen inderdaad die zorgen, hoewel dat niet de hoofdgedachte van het project was. Het belangrijkste was het wegnemen van de twijfel die er heerste. Daarom kwam het idee op om tijdens de bezoeken voor toestemming bij de bewoners ook een display te laten installeren. Zo diende de display ook als een gebaar van goodwill om te laten zien dat we serieus waren in onze bedoeling om energiekosten te verlagen. Daarnaast was de onderbouwde gemiddelde besparing van 5% ook mooi meegenomen."

Heeft het zich zo uitgepakt als gepland?

"Niet bepaald. Net toen alle plannen rond waren, gooide Corona roet in het eten. We konden niet langer de oorspronkelijke 'keukentafelgesprekken' voeren die we gepland hadden voor de renovaties, dus moesten we een andere aanpak bedenken. We besloten om de displays tijdens inloopbijeenkomsten mee te geven in plaats van ze zelf te installeren en uit teleggen. Op dit moment weten we dus niet zeker bij hoeveel mensen de displaysdaadwerkelijk geïnstalleerd zijn en hoeveel er nog op de plank liggen. Dit was niet de aanpak die we voor ogen hadden.

Toen eind 2021 de hogere energiekosten ook een rol begonnen te spelen maakten veel mensen zich zorgen over hun energierekening, hierover belden ze met Lefier. We hebben deze huurders als eerste de mogelijkheid geboden om een energiedisplay aan te vragen. Daarna konden huishoudens met een G, F, E, D of C energielabel ook aanspraak maken op een display. Waarbij we begonnen met de slechtste labels. Hiervoor werden er brieven verstuurd waarop bewoners konden reageren om een display te ontvangen."

Hoe was de respons op de brieven die jullie verstuurd hadden?

"De eerste aanvraag was relatief succesvol, waarbij ongeveer de helft van de geadresseerden op de brief reageerde. Let wel op dat deze aanvraag ook de bewoners omvatte die al eerder zelf contact met ons hadden opgenomen. Bij de aanpak van de energielabels lag dit percentage iets lager, rond de twintig procent voor alle labels. Tot onze verrassing waren er niet meer aanvragen van bewoners met een G-label dan van bewoners met een C-label."

Uit de ervaring blijkt dat een respons van twintig procent relatief hoog is voor het versturen van brieven voor dit doel. Was er iets unieks aan jullie berichtgeving?

"Voor zover ik weet, was er niets bijzonders aan de berichtgeving. We hebben destijds ook de huurdersorganisaties op de hoogte gesteld van de display en een training gegeven, dus dat kan wel hebben bijgedragen aan de respons. Als bewoners op de brief reageerden, kwam er vervolgens een wijkbeheerder langs die ook een energiecoach-training had gevolgd en de display kon installeren.”

Waarom hebben jullie gekozen voor een energiedisplay in plaats van een losstaande app?

"Die discussies hebben plaatsgevonden. Voor mij en mijn collega's bleek het belangrijkste argument dat een display een op zichzelf staand apparaat is dat de aandacht trekt, in plaats van dat je proactief een app op je mobiel moet openen (en dus al van tevoren met energie bezig bent). Daarnaast hielp het dat de werking en besparing van een energiedisplay wetenschappelijk onderbouwd zijn via verschillende onderzoeken, waaronder die van het PBL, en dat er ook al ervaring was opgedaan met het gebruik van displays."

Wat heeft ervoor gezorgd dat andere woningcorporaties de energiedisplay ook zijn gaan gebruiken?

"Als Lefier maken wij deel uit van het duurzaamheidsverband 'GeWOON Groen’, samen met vier omliggende woningcorporaties. Hierin delen we aanpakken en stellen we gezamenlijke afspraken vast over onze duurzaamheidsambities. Een van de pijlers hiervan is bewustwording van energieverbruik, waarbinnen wij de display hebben aanbevolen als een effectief middel. De andere woningcorporaties hebben op hun beurt gekeken hoe zij ook een display kunnen gebruiken voor hun huurders.

Ze nemen echter niet klakkeloos onze werkwijze over, maar kijken goed binnen welke van hun eigen processen ze de display willen inzetten en hoe ze dat willen doen."

Wat waren de grootste obstakels die jullie zijn tegengekomen, afgezien van corona?

"Aan het begin van het project waren er problemen met de levertijden, maar die zijn inmiddels verholpen en er is voldoende voorraad bij de leverancier. Het grootste knelpunt op dit moment is de beschikbaarheid van collega's. Het kost extra tijd voor de wijkbeheerder om apart bij bewoners langs te gaan om een energiedisplay uit te leggen en te installeren.

Een ander probleem dat we zijn tegengekomen, is dat bewoners een display aanvragen, maar op het moment van de installatieafspraak niet thuis zijn. Dan moet er een nieuwe afspraak worden gemaakt en moet de wijkbeheerder nog een keer langskomen, wat extra werk met zich meebrengt. We proberen dit te ondervangen door zo'n bezoek te combineren met een ander natuurlijkcontactmoment waarbij de afspraak toch al plaatsvindt.

Om de capaciteit aan te vullen, hebben we ook tijdelijk twee extra medewerkers aangenomen met als voornaamste taak het afhandelen van aanvragen voor energiedisplays en het installeren ervan."

Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?

"We hebben op dit moment ongeveer 650 energiedisplays geplaatst en er staan nog 380 installaties in de wachtrij die we eerst moeten afronden. Binnen het samenwerkingsverband streven we ernaar om bij 2500 adressen in Groningen een display te installeren.

Ook gaan we binnenkort evalueren in hoeverre de displays gebruikt worden door bewoners om meer inzicht te krijgen, en om te bepalen hoeveel van de alleen uitgereikte displays tijdens de coronatijd ongebruikt zijn gebleven. Tot slot blijven we alert om te kijken of de energiedisplay ook een meerwaarde kan bieden bij andere processen."

In deze video spreekt Woningcorporatie Lefier over energiedisplays.

‍

Werk je bij een gemeente, woningcorporatie, of huurdersorganisatie en wil je ook bewoners helpen om met een energiedisplay effectief energie te besparen? Slimmer met je Energie is een non-profitorganisatie die helpt bij de aanschaf en plaatsing van energiedisplays bij huurders. Neem contact op voor meer informatie en / of (gratis) ondersteuning.